Theo quy định, thuế suất 2% tính trên giá chuyển nhượng hoặc 25% trên thu nhập chịu thuế, trong quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn về cơ sở áp dụng thuế suất, do đó có nhiều ý kiến cho rằng ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường BĐS đang khó khăn lại càng thêm khó khăn.

BĐS là một lĩnh vực kinh tế nhạy cảm trong nền kinh tế. Lĩnh vực này đóng góp tỉ trọng khá lớn trong thu nhập quốc dân, với các nước phát triển ngành BĐS chiếm tới 30% tổng thu nhập quốc dân, trong khi nước ta chỉ khoảng 10%

Hiện nay, các doanh nghiệp kinh doanh BĐS có sử dụng nhiều loại tên cho các hợp đồng giao dịch với khách hàng thì cơ bản cũng chỉ có 2 loại hợp đồng, gồm hợp đồng mua bán nhà, mua bán căn hộ và hợp đồng góp vốn để được hưởng quyền mua nền nhà, mua nhà, mua căn hộ.

Đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân đã được thống nhất gồm 2 loại cá nhân như sau: Cá nhân có ký kết hợp đồng góp vốn với doanh nghiệp kinh doanh BĐS để được hưởng quyền mua nền nhà, mua nhà, mua căn hộ thực hiện việc chuyển nhượng lại hợp đồng góp vốn; Cá nhân có ký kết hợp đồng mua nhà, mua căn hộ với doanh nghiệp kinh doanh BĐS thực hiện chuyển nhượng lại hợp đồng. Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế cần có hướng dẫn cụ thể đối với các trường hợp đã chuyển nhượng lại nhiều lần.

Theo một số ý kiến, nhằm minh bạch, công khai và công bằng cho các bên, thì việc tính thuế suất sẽ là 2% tính trên giá chuyển nhượng. Điều này cho thấy, nếu cơ quan thuế có quyền chọn lựa 2% hoặc 25% trong khi quy định cơ sở về giấy tờ không rõ ràng thì pháp lý thuế về hành thu thuế không rõ ràng, đầy đủ. Nếu cho đối tượng nộp thuế có quyền chọn lựa 2% hoặc 25% thì mặc nhiên chấp nhận cho “lánh thuế”.

Lãnh đạo một doanh nghiệp địa ốc đưa ra một số ví dụ rất sinh động về những điểm chưa thuyết phục về thuế suất:

“Trường hợp thứ nhất, ông A mua BĐS giá 1 tỉ đồng và chuyển nhượng cho ông B giá 1,2 tỉ đồng; về lý ông A có đủ điều kiện áp dụng mức thuế 25%, mức thuế phải đóng là 50 triệu đồng; trong trường hợp phải đóng thuế với thuế suất 2% thì số tiền phải đóng chỉ có 24 triệu đồng, mức chênh lệch là 26 triệu đồng

Trường hợp thứ hai, ông C mua BĐS giá 1 tỉ đồng (giá gốc) và đã qua nhiều lần chuyển nhượng nhưng không chứng minh được, do chủ đầu tư hủy hợp đồng cũ và làm hợp đồng mới cho người mua với giá gốc của chủ đầu tư. Khi chuyển nhượng lại giá 5 tỉ đồng. Nếu áp dụng thuế suất 25% thu nhập chịu thuế, số tiền phải đóng là 1 tỉ đồng; áp dụng thuế suất 2% thì số tiền phải đóng là 100 triệu đồng.

Nhiều chuyên gia cho rằng, cần phải thống nhất một mức thuế suất, nếu không thì đây sẽ là một kẽ hở lớn dễ dẫn đến tiêu cực của cán bộ ngành thuế cũng như khả năng lách thuế của người chịu thuế.

N.Huân